Dinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael) | Oireachtas source

Bhí díospóireacht bhríomhar againn agus tá súil agam go rachaidh sé chun tairbhe don teanga agus don straitéis chomh maith. Labhair an Teachta Ó Cuív faoin straitéis 20 bliain agus an Roinn Oideachais agus Scileanna. Tá an plean a chuir siadsan ar fáil cuimsitheach go leor agus tá leathanaigh go leor ann agus ní dóigh liom go bhfuil aon rud ina éadan, ach níl aon rud agam i gcoinne iad a thabhairt isteach anseo le dul trí na rudaí atá sa phlean ar chor ar bith. Baineann an rud céanna le haon cheann de na 11 Roinn ar fad. Más féidir dul tríd na pleananna líne ar líne leis na Ranna sin, beidh mise i mo shuí istigh anseo, ach caithfidh daoine as na Ranna sin a theacht isteach agus cuntas a thabhairt, mar ní hé mo dhualgas é an cuntas a thabhairt ar an rud atá ag dul ar aghaidh i ngach Roinn. Tá go leor le déanamh agam amharc i ndiaidh an méid atá le cur i bhfeidhm i mo Roinn féin.

An rud deireanach gur mhaith liom a rá ná go bhfuil infreastruchtúr iontach ann don teanga sna Gaeltachtaí, infreastruchtúr iontach atá ag tabhairt tacaíochta don teanga iontu. Tá naíolanna ann agus áiseanna ar fáil le páistí a chur iontu sula mbíonn aon teanga acu. Tá naíonraí againn chomh maith. Tá cúntóirí teanga againn - chuir an Teachta Ó Cuív iad seo ar bun agus chuir muid leis an scéim sin. Tá ionad tacaíochta teaghlaigh againn thiar sa Cheathrú Rua, agus go leor eile i nGaillimh, ar nós Sailearna. Tá ceann breá, atá ag cosaint na milliún, thíos i mBaile an Fheirtéaraigh. Bhíodar ag fanacht le sin le blianta fada, ach táimid tar éis é sin a cheadú.

Tá sé sin go léir dírithe isteach ar thacaíocht a thabhairt do na tuismitheoirí a chineann a gclann a thógáil le Gaeilge. Níl a fhios agam an bhfuil mórán tíortha eile le mionteangacha ina bhfuil a leithéid d'infreastruchtúr cuimsitheach iomlán ar fáil.

Tá mé ag caint mar dhuine a bhfuil mo shaol caite agam sa Ghaeltacht. Bhí mé sna gluaiseachtaí céanna leis an Teachta Ó Cuív agus i gConradh na Gaeilge. Ghlac mé páirt i bhfeachtas anseo agus i bhfeachtas ansiúd. Bhí mé sna trinsí agus b'fhéidir go bhfuil mé sna trinsí go fóill. Is é an dúshlán atá romhainn ná cur ina luí ar thuismitheoirí cé chomh tábhachtach agus atá sé an teanga a labhairt. Tá an cinneadh le déanamh acu sin. Is féidir linn na tacaíochtaí, na háiseanna, na hallaí pobail, na hionaid tacaíochta teaghlaigh, na dánlanna, na naíonraí agus na cúntóirí teanga go léir a chur ar fáil, ach sa deireadh thiar thall táimid ag brath ar na fir agus na mná óga a bhfuil páistí ag teacht ar an saol acu cinneadh a dhéanamh i dtaobh an teanga a labhróidh siad. Is é sin an dúshlán. Is é an fáth go gcaithfear tabhairt faoi seo amuigh ar an talamh agus an bua a bheith againn. Táimid ag iarraidh an claonadh atá ann leanaí a thógáil le Béarla a chloí. Níl mé ag rá go mbeidh sé furasta, ach caithfimid é a dhéanamh. Tá na tacaíochtaí ansin.

B'fhéidir go bhfuil sé sin tábhachtach, ar dóigh amháin, díospóireacht a bheith againn mar gheall ar líne amháin agus líne eile, ach is dóigh liom gur cheart dúinn díriú ar an mórphictiúr amuigh ansin i measc an phobail. Tá scéimeanna teanga agus scéimeanna teaghlaigh á n-ullmhú againn sa mhéid den Ghaeltacht atá fágtha - is beag atá fágtha i gcuid de na Gaeltachtaí - chun an Ghaeilge a choinneáil beo. Is é sin an cuspóir atá againn. Tá an Rialtas ag iarraidh é sin a dhéanamh. Sa deireadh thiar, is é sin an rud atá sa straitéis 20 bliain. Ná bímís in abar ar rudaí beaga. Ní dóigh liom go mbeadh aon rud mícheart i gceist dá dtiocfadh na Ranna isteach chun plé a dhéanamh ar na scéimeanna atá curtha ar fáil. Caithfimid dul i ngleic leis an dúshlán atá romhainn ar an talamh - an áit ina bhfuil an cath le troid.