Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 1 May 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Pleanáil Teanga Lasmuigh den Ghaeltacht: Plé

Photo of Donnchadh Ó LaoghaireDonnchadh Ó Laoghaire (Cork South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Ó thaobh Ghael-Taca, tá an plean an chuimsitheach: 154 leathanach. Tá sé an suntasach. Is dóigh liom gur cóir tacú leis. Nílim ar an gcoiste ach mholfainn don choiste b'fhéidir scríobh chuig an Aire go foirmeálta agus soiléiriú a lorg maidir le cad go díreach atá i gceist ó thaobh na constaice agus na gceisteanna rialacháin. Go raibh maith ag Seán Ó Laoi as sin. Tá an obair fíorthábhachtach.

Beidh mé chomh gairid is gur féidir liom mar chuir mé cúpla ceist ansin. Bhíothas ag smaoineamh ar an méid a dúirt Dónal Ó hAiniféin, agus más pleanáil teanga a bhí á reáchtáil i gCill Chainnigh, buíochas le Dia go n-éireoidh chomh maith leis an réimse pleanála teanga seo atá le teacht is a bhí an phleanáil sin. N'fheadar an rachaidh an Roinn leis an gcur chuige a bhí ann ag an am sin. Táimid ag caint faoi cheantar taobh amuigh den Ghaeltacht. Nuair a fhéachann tú ar na daonáirimh, tá go leor daoine le Gaeilge agus daoine le dea-thoil ó thaobh na Gaelainne ach is é an rud atá in easnamh ná na deiseanna cainte. Cuid mhaith den am, is iad daoine atá ag teacht as na Gaelscoileanna agus Gaelcholáistí agus tá an fonn orthu an Ghaeilge a úsáid ach níl na deiseanna ann. Tá go leor rudaí maithe ar siúl.

Tá dhá phríomhcheist agam do aon duine de na finnéithe. Chualamar go leor faoi na straitéisí ar an ardleibhéal agus an struchtúr, ach laistigh de aon phlean tá go leor cuspóirí sonracha agus rudaí sonracha a bhfuil na heagraíochtaí ag iarraidh a bhaint amach. Níor chualamar mórán faoi sin. Cad iad na samplaí, rudaí ar bhonn laethúil nó míosúil a bheadh na heagraíochtaí seo ag iarraidh go mbeadh ag tarlú i gCill Dara, Baile Locha Riach, Inis, Béal Feirste, Carn Tóchair agus Cluain Dolcáin? Cad iad na rudaí atá sna pleananna seo a bheadh siad ag iarraidh a fheiceáil go rialta agus na rudaí a d'fhéadfaí a chur ar bun sa phobal - na háiseanna agus deiseanna agus an saghas sin ruda?

Le piocadh suas ar an bpointe a bhí ag Dónal Ó hAiniféin ó thaobh maoinithe de, cad a bheadh mar mhaoiniú ceart? Cad atá in easnamh? Más féidir luach euro a chur air sin, bheadh sé go hiontach ach muna féidir, chomh fada is gur féidir, cad iad na háiseanna a d'fhéadfaí a chur ar fáil dá mbeadh an maoiniú sin ar fáil?

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.