Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 1 May 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Pleanáil Teanga Lasmuigh den Ghaeltacht: Plé

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Ba mhaith liom fáilte a chur roimh comhaltaí an chomhchoiste, roimh comhaltaí eile atá ag freastal ar an gcruinniú agus roimh ár lucht féachana atá ag féachaint ar an gcruinniú ar theilifís an Oireachtais, nó i mbealach éigin eile.

Ba mhaith liom fáilte a chur roimh na finnéithe atá againn don seisiún seo: Micheál Ó Mainín, oifigeach pleanála teanga i mBaile Locha Riach; agus Joe Ó Dochartaigh, Niall Ó Catháin agus Aoife Ní Chasaide, oifigigh pleanála teanga thar ceann líonra Gaeilge Charn Tóchair; leas-chathaoirleach Chill Dara le Gaeilge, Siobhain Grogan, agus oifigigh feidhmiúcháin Chill Dara le Gaeilge, Sarah Walsh agus Aoife de Faoite; oifigeach pleanála teanga líonra Gaeilge shráidbhaile Chluain Dolcáin, Aoife Nic Thomáis, agus príomhoifigeach oibriúcháin Áras Chrónáin, Brian Ó Gáibhín, thar cheann líonra Gaeilge Chluain Dolcáin; Seán Ó Laoi, cathaoirleach Gael-Taca i gcathair Chorcaí; oifigeach pleanála teanga iarthar Bhéal Feirste, Ciarán Mac Giolla Bhéin, stiúrthóir Ghlór na Móna, an Dr. Feargal Mac Ionnrachtaigh, agus comhordaitheoir Teaghlaigh Fís an Phobail, Sorcha Ní Chathmhaoil, atá anseo thar cheantair iarthar Bhéal Feirste; agus oifigeach pleanála teanga líonra na hInse, Tomás de Buitléir, cathaoirleach na heagraíochta an Chláir as Gaeilge, Dónal Ó hAiniféin, agus rúnaí an Chláir as Gaeilge, Domhnall Ó Loingsigh.Sraith mhór de dhaoine. Tá fáilte romhaibh ar fad anseo.

Caithfimid dul tríd na rialacha agus ansin cuirfimid tús ceart leis an gcruinniú. Meabhraím do chomhaltaí, d'fhinnéithe agus do bhaill foirne a chinntiú go bhfuil a ngutháin soghluaiste múchta le linn an chruinnithe toisc gur féidir leis na gléasanna sin cur isteach ar an gcoras craolacháin, eagarthóireachta agus fuaime i dTithe an Oireachtais. Tá an rogha ag comhaltaí freastail ar an gcruinniú go fisiciúil sa seomra coiste nó go fíorúil ar Microsoft Teams ar an gcoinníoll i gcás cruinnuithe poiblí gur óna n-oifigí i dTithe an Oireachtais a dhéantar sin. Is riachtanas bunreachtúil é sin. Nuair atá Teachtaí nó Seanadaóirí ag freastail óna n-oifigí ba chóir dóibh físeán a bheith ar siúl an t-am go léir agus iad ag caint le go mbeidh siad le feiceáil ar an scáileáin. Baineann an coinníoll sin le finnéithe araon agus iad ag freastail ar an gcruinniú go fíorúil. Ba chóir do ghach éinne cinntiú go bhfuil na micreafóin múchta má tá siad ag teacht isteach go fíorúil fad is nach bhfuil siad ag caint.

Cuirim ar ard na bhfinnéithe inniu go bhfuil siad, de bhua Bhunreacht na hÉireann agus reachtaíochta araon, faoi chosaint ag lánphribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste chomh fada is atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Tithe an Oireachtais agus an fianaise sin á thabhairt acu. Is fíric é nach féidir le finnéithe braith ar an gcosaint sin agus fianaise á thabhairt acu ó thaobh amuigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Molaim d'fhinnéithe a bheith cúramach agus iad ag tabhairt fianaise, agus má ordaítear dóibh éirí as an fianaise a thabhairt i leith ní áirithe, ba chomhair go ndéanfaidís amhlaidh láithreach. Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na himeachta atá á bplé ag an gcomhchoiste agus ba chóir dóibh bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuireann siad faoi bhráid an chomhchoiste a fhoilsiú ar shuíomh ghréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinniú seo. Fiafraítear d'fhinnéithe agus do chomhaltaí araon an cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir más féidir duine nó eintiteas a cháineadh nó líomhaintí eile a dhéanamh ina n-aghaidh, nó tuairimí a roinnt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha ar shlí go bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith le sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá go bhféadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin dá bhféadfadh an ráiteas a bheith clúmhillteach do dhaoine nó d'eintiteas aithinte, ordófar dóibh éirí as an ráiteas láithreach agus tá sé rí-thábhachtach go ngéilfidís don ordú sin má eisítear é.

Anois, cuirimid tús leis an gcruinniú. Tá sraith ráitis tosaigh le roinnt linn agus leis an bpobal atá ag féachaint ar seo agus ansin beidh sraith ceisteanna. Déanfaidh mé iarracht dul tríd chomh gasta agus gur féidir liom mar tagann buntáistí as ceisteanna a bheith curtha agus freagraí nuair atá na ráitis tosaigh againn cheana féin. Ar dtús báire beidh Michéal Ó Mainín ó Bhaile Locha Riach.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.