Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 24 April 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Éileamh don Ghaelscolaíocht: Plé

Ms Carmel Nic Airt:

Bhí leanaí ag fágáil Cloich na Coillte ag 7.15 a.m. agus ag dul síos go Coláiste an Phiarsaigh i nGleann Maghair chun scolaíocht lán-Ghaeilge a fháil. Ní féidir leanúint leis sin. Níl aon inbhuanaitheacht ná aon seasmhacht ag baint leis, agus fós tá na leanaí sa bhaile gur mian leo dul ag scolaíocht lán-Ghaeilge.

Rud ollmhór inár gcás ná an easpa rogha ó thaobh inscne de. Go bunúsach, i gCloich na Coillte, tá scoil na gcailíní ann ag an dara leibhéal agus tá scoil mheasctha sa phobalcholáiste, ach tá céatadán fíorbheag cailíní ag freastal ar an scoil sin, so go réalaíoch, táimid ag caint faoi 90% buachaillí ann. Go stairiúil, téann na buachaillí ansin agus téann na cailíní go dtí an áit eile. Níl rogha ann dóibh. Deir ár bpáistí agus ár dtuismitheoirí dhá bhliain nó trí bliana ar an meánscoil gurb é ceann de na rudaí a mbraitheann siad go mór uathu, anuas ar a bheith ag braith go bhfuil an Ghaelainn imithe uathu, ná an t-athrú maidir le próifíl na scoile ó thaobh inscne de. Cuireann sé sin isteach orthu go mór.

Maidir leis an t-ilchreidmheachas, ní gan dua a bunaíodh scoil ilchreidmheach in áit beag tuaithe in 1994. Bhí an-cur inár gcoinne. Bhí an-chuid ráflaí agus, mar a thugann siad air anois, misinformation maidir leis an scoil ilchreidmheach ag an am. Ceann de na clocha is mó atá ar phaidrín na dtuismitheoirí anois - tá brón orm íomhá mar sin a úsáid sa chás seo - ná gur scoil ilchreidmheach é. Níl aon rogha acu ó thaobh éitis sainchreidmheach ag an dara leibhéil. Níl aon chóras ag an Roinn. Tá sé ag dul i bhfolach taobh thiar den pholasaí seo don oideachas lasmuigh den Ghaeltacht atá le foilsiú. Tá a fhios agam go bhfuil sé ag teacht, agus má bhíonn sé leath chomh rathúil is a bhí an polasaí oideachas Gaeltachta, beidh linn. Ach chun go mbeadh sé rathúil, ní foláir aird agus aire a thabhairt do na dúichí, cosúil leis an dúiche atá againne, an dúiche i Maigh Eo agus sa Tulach Mhór i lár na tíre agus go bhfuil na leanaí seo ag dul ar scoil agus ag caitheamh ocht mbliana sa bhunscoil agus dhá bhliain roimhe sin sa naíonra atá ceangailte lenár gcuid scoileanna. Níor chóir dúinn dearmad a dhéanamh, agus táim paiseanta faoin rud seo, are na páistí a thagann isteach chugainn go dtí an rang idirghabhálach, an t-aon rang den chineál sa chontae atá ag feidhmiú trí mheán na Gaeilge agus an chéad rang luath idirghabhálach a bhí i gcontae Chorcaí. Tá na páistí sin tar éis deich mbliana a chaitheamh ann agus táimid ag tabhairt bata is bóthair dóibh ag rá leo, "Good luck now. We have done our bit. Go wherever you want to go." Níl aon áit ann dóibh áit a mbeidís ar a gcompord agus tá siad á scaipeadh timpeall na ndúichí isteach i scoileanna Béarla. Tá sé seo iomlán éagsúil ón taithí a bhí acu ar feadh deich mbliana roimhe sin. Go bunúsach, níl polasaí ann.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.